[ویکی فقه] اندیشه سیاسی شیعه پس از صفویان شکل دیگری به خود گرفت؛ در این میان، دوره حکومت قاجار به علت بروز دوره مشروطه و نیز فتوای حرمت تنباکو توسط میرزای شیرازی در این دوره، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
دولت صفویان، سرانجام از هم پاشید. در این از هم پاشیدگی، روس ها، افغان ها و ترک ها نقش بسیار داشتند. در میان شاهزادگان نیز، شخصیت شایسته ای که بتواند نیروهای داخلی را در برابر دشمن هماهنگ و هم آوا کند، وجود نداشت، به جز کودکی در گهواره، به نام: شاه عباس سوم که خود نیازمند نگهداری بود.در چنین روزگاری، نادر شاه افشار ۱۱۳۲ه، با ادعای باز گرداندن حاکمیت دولت صفوی به نام این کودک به پا خاست و چون توانست همه بخش های ایران را باز پس گیرد و دوباره ایران را احیا کند، خود را در سال ۱۱۴۸ه، شاه ایران اعلام کرد و مشهد را پایتخت خویش قرار داد.نادر شاه کوشید تا با پای بندی به بی طرفی مذهبی، ترکان ایرانی و عثمانی را خشنود نگه دارد و نفوذ رجال دینی شیعی را در دولت کاهش دهد و به اختلاف مذهبی پایان بخشد. از این روی، کنگره ای را در نجف برگزار کرد و در آن علمای دو فرقه گرد هم آمدند تا برای حلّ اختلاف ها، چاره اندیشی کنند.
دوره زندیان
البته دوران نادر شاه را باید دوران خشونت و بدرفتاری، به ویژه با علمای دینی به حساب آورد و بر همین اساس، خود وی به سال ۱۱۵۹ه، گرفتار کینه ورزی های خود شد و کشته شد. عادل شاه، به جای او بر سریر حکومت نشست که بیش از یک سال، نپایید. در این هنگام، کریم خان زند، رهبر یکی از قبیله های بدوی عرب فارس، قیام کرد و خود را وکیل الرعایا نامید و به آسانی توانست بخش بزرگی از ایران، به ویژه منطقه فارس را به چنگ آورد. وی، در سال ۱۱۶۵ه، شیراز را پایتخت خویش اعلام کرد. و در دوران او، فارس آرامش یافت، ولی با مرگ او در سال ۱۱۹۰ه، درگیری های داخلی دوباره آغاز شد و تا پایان قرن دوازدهم ادامه داشت؛ یعنی تا مرگ لطفعلی خان زند به سال ۱۲۰۲ه.در این فاصله تاریخی سخت، ایران هرگز آرامش نداشت. اندیشه گوشه گیری از اجتماع و سیاست، با فروپاشی دولت صفویان در این دوره، اوج بیش تری گرفت و درگیری های داخلی و دخالت های بیگانگان نیز آن را تشدید کرد.
← رشد منش صوفیانه
با پیدایش دولت قاجاری، به رهبری آقا محمد خان، در سال ۱۲۱۰ه. و پی گیری سیره تشیع صفویان از سوی او، در برابر درگیری اخباری اصولی، فصل تازه ای گشوده شد.
← تفاوت قاجاریان و صفویان
...
دولت صفویان، سرانجام از هم پاشید. در این از هم پاشیدگی، روس ها، افغان ها و ترک ها نقش بسیار داشتند. در میان شاهزادگان نیز، شخصیت شایسته ای که بتواند نیروهای داخلی را در برابر دشمن هماهنگ و هم آوا کند، وجود نداشت، به جز کودکی در گهواره، به نام: شاه عباس سوم که خود نیازمند نگهداری بود.در چنین روزگاری، نادر شاه افشار ۱۱۳۲ه، با ادعای باز گرداندن حاکمیت دولت صفوی به نام این کودک به پا خاست و چون توانست همه بخش های ایران را باز پس گیرد و دوباره ایران را احیا کند، خود را در سال ۱۱۴۸ه، شاه ایران اعلام کرد و مشهد را پایتخت خویش قرار داد.نادر شاه کوشید تا با پای بندی به بی طرفی مذهبی، ترکان ایرانی و عثمانی را خشنود نگه دارد و نفوذ رجال دینی شیعی را در دولت کاهش دهد و به اختلاف مذهبی پایان بخشد. از این روی، کنگره ای را در نجف برگزار کرد و در آن علمای دو فرقه گرد هم آمدند تا برای حلّ اختلاف ها، چاره اندیشی کنند.
دوره زندیان
البته دوران نادر شاه را باید دوران خشونت و بدرفتاری، به ویژه با علمای دینی به حساب آورد و بر همین اساس، خود وی به سال ۱۱۵۹ه، گرفتار کینه ورزی های خود شد و کشته شد. عادل شاه، به جای او بر سریر حکومت نشست که بیش از یک سال، نپایید. در این هنگام، کریم خان زند، رهبر یکی از قبیله های بدوی عرب فارس، قیام کرد و خود را وکیل الرعایا نامید و به آسانی توانست بخش بزرگی از ایران، به ویژه منطقه فارس را به چنگ آورد. وی، در سال ۱۱۶۵ه، شیراز را پایتخت خویش اعلام کرد. و در دوران او، فارس آرامش یافت، ولی با مرگ او در سال ۱۱۹۰ه، درگیری های داخلی دوباره آغاز شد و تا پایان قرن دوازدهم ادامه داشت؛ یعنی تا مرگ لطفعلی خان زند به سال ۱۲۰۲ه.در این فاصله تاریخی سخت، ایران هرگز آرامش نداشت. اندیشه گوشه گیری از اجتماع و سیاست، با فروپاشی دولت صفویان در این دوره، اوج بیش تری گرفت و درگیری های داخلی و دخالت های بیگانگان نیز آن را تشدید کرد.
← رشد منش صوفیانه
با پیدایش دولت قاجاری، به رهبری آقا محمد خان، در سال ۱۲۱۰ه. و پی گیری سیره تشیع صفویان از سوی او، در برابر درگیری اخباری اصولی، فصل تازه ای گشوده شد.
← تفاوت قاجاریان و صفویان
...
wikifeqh: اندیشه_سیاسی_شیعه_دوره_قاجار