انقراض سلسله صفویه

[ویکی نور] انقراض سلسله صفویه، اثر انگلیسی لارنس لاکهارت، به بررسی و تحلیل علل سقوط سلسله صفویه در ایران پرداخته است.
نام دیگر کتاب «انقراض سلسله صفویه و ایام استیلای افاغنه» می باشد.
نویسنده، مشغول نوشتن کتابی پیرامون شرح حال نادرشاه بوده و هنگام مطالعه دوره قبل از مشهور شدن او، به مطالب زیادی برخورده که نتوانسته است آن ها را در مقدمه آن شرح حال، ذکر کند و از آن جا که این مطالب به عقیده وی بسیار جالب توجه بوده، تصمیم گرفته است تا آن ها را به صورت کتاب جداگانه ایی در بیاورد.
وی نخستین مورخی است که علل انحطاط و انقراض سلسله صفویه را به دقت بررسی کرده و این مطلب باعث اهمیت اثر او شده است.
کتاب با دو مقدمه از مترجم و مؤلف آغاز و مطالب در سی و هفت فصل، ارائه گردیده است.

[ویکی فقه] انقراض سلسله صفویه (کتاب). «انقراض سلسله صفویه»، اثر انگلیسی لارنس لاکهارت، به بررسی و تحلیل علل سقوط سلسله صفویه در ایران پرداخته است. نام دیگر کتاب «انقراض سلسله صفویه و ایام استیلای افاغنه» می باشد. نویسنده، مشغول نوشتن کتابی پیرامون شرح حال نادرشاه بوده و هنگام مطالعه دوره قبل از مشهور شدن او، به مطالب زیادی برخورده که نتوانسته است آن ها را در مقدمه آن شرح حال، ذکر کند و از آن جا که این مطالب به عقیده وی بسیار جالب توجه بوده، تصمیم گرفته است تا آن ها را به صورت کتاب جداگانه ایی در بیاورد. وی نخستین مورخی است که علل انحطاط و انقراض سلسله صفویه را به دقت بررسی کرده و این مطلب باعث اهمیت اثر او شده است.
کتاب با دو مقدمه از مترجم و مؤلف آغاز و مطالب در سی و هفت فصل، ارائه گردیده است. نویسنده، نخست درباره مساحت، مرزها، ایالات، جمعیت و نوع حکومت ایران در زمان صفویه مطالبی نوشته و سپس اوضاع داخلی ایران و روابط آن با دول ترکیه عثمانی، روسیه و هندوستان را به تفصیل شرح داده است. در ادامه، احیای آیین تشیع و تاثیر آن را در اقلیت های مذهبی بیان کرده، آن گاه جریان شورش غلجایی ها و میرویس، حمله محمود افغان و محاصره اصفهان را با قلمی توانا به تصویر کشیده است. وی به موضوع پطرکبیر و حمله ترکیه عثمانی به ایران نیز پرداخته و قضیه تقسیم ایران در میان آن دو دولت را به تفصیل شرح داده است. مولف درباره روی کار آمدن نادر، شکست اشرف افغان و اقدامات طهماسب، مطالب تازه و جالبی نوشته و در خاتمه، روابط فرانسه با ایران را مورد بررسی قرار داده است. کوشش نویسنده بر این بوده است که موضوعات کتاب را تا حد امکان، بر منابع معتبر شرقی و غربی آن زمان، متکی ساخته و تمام منابع و مآخذ را ضمن بیان وقایع، ذکر کند؛ به همین علت، گاهی نیمی از صفحات را به این موضوع اختصاص داده است. اگر چه وقایع کتاب با موضوعات اثر دیگر نویسنده در شرح حال نادرشاه، تا حدی در یک زمان روی داده است؛ ولی موضع این کتاب، عمومی تر بوده و از مطالبی استفاده کرده است که بعد از انتشار شرح حال نادرشاه به دست وی رسیده است. در پایان کتاب، ضمیمه هایی از مؤلف آورده شده است.
گزارش محتوا
مقدمه مترجم، به بیان زندگی نامه مختصری از مؤلف و دادن اجازه وی برای ترجمه کتاب خویش به فارسی اختصاص دارد. مؤلف در مقدمه خود، به انگیزه و نحوه تالیف کتاب اشاره کرده است.
← فصل اول
ضمیمه ها عبارتند از: اول و دوم، شجره نامه های سلسله صفویه، فرمانروایان غلجایی، وختانگ کارتیلی و اعقاب او. سوم، بررسی موقعیت ژئوپولوتیکی (جغرافیای سیاسی) شهر اصفهان و وضعیت معماری و جمعیتی، عماراتی که شاهان صفوی در آن بنا کردند و علت انتخاب این شهر به عنوان پایتخت از سوی ایشان، در ربع اول قرن هجدهم. چهارم، بررسی هنر و ادبیات در اواخر عهد صفوی. نویسنده معتقد است با این که هنر و ادبیات در سی یا چهل سال آخر عهد صفوی، به طور کلی راه تنزل و انحطاط را پیمود، مع ذلک، چند مورد استثنایی مهم مانند مدرسه مادرشاه در اصفهان وجود دارد که نمی تواند کاملا فاقد سلیقه و مهارت هنری باشد. پنجم، مربوط به یادداشت هایی از مؤلف، درباره تهیه نقشه هایی است که در کتاب دیده می شود و آخرین ضیمه اختصاص دارد به یادداشت های وی راجع به منابع کتاب. در پایان می توان گفت که کتاب، منبعی کامل و مورد اعتماد در زمینه تاریخ صفویه و بررسی عوامل مؤثر در سقوط این سلسله می باشد.
نگاهی به ترجمه
...