تاریخ لاتین

لاتین عضوی از خانواده گسترده زبان های ایتالی است. الفبای آن، الفبای لاتین، از الفبای ایتالیایی باستان سرچشمه گرفته است که آن نیز به نوبه خود از خط یونانی و فنیقی آمده است. لاتین تاریخی از زبان پیشاتاریخی منطقه لاتیوم، به ویژه پیرامون رودخانه تیبر، جایی که تمدن روم برای اولین بار در آنجا گسترش یافت، آمده است. اینکه رومی ها کی و چگونه به لاتین صحبت می کردند از پرسش هایی است که مدت ها مورد بحث بوده است. لاتین از گویش های سلتی شمال ایتالیا، زبان غیر هندواروپایی اتروسکی در ایتالیای مرکزی و یونانی جنوب ایتالیا تأثیرات فراوانی پذیرفته است، اما زمان ورود آن ها به لاتین، به طور قطعی مشخص نیست.
ادبیات لاتین باقی مانده تقریباً به طور کامل از لاتین کلاسیک تشکیل شده است. این ادبیات شامل یک زبان ادبی سبکی و صیقل داده شده است که گاهی لاتین طلایی نامیده می شود و در سده نخست پیش از میلاد و سال های اولیه سده ۱ میلادی گسترش یافته است. با این حال، در طول تاریخ روم باستان، زبان گفتاری از نظر دستور زبان و واژگان با زبان ادبی متفاوت بوده و از آن به عنوان لاتین عامیانه یاد می شود. علاوه بر لاتین، زبان نخبگان و فرهیختگان روم اغلب یونانی بود چرا که آن ها در مدرسه تحصیل می کردند و آموزگاران آن ها از میان بردگان اسیر تحصیل کرده یونانی بودند. در نیمه شرقی امپراتوری روم، که بعداً به امپراتوری بیزانس تبدیل شد، یونانی کوینه دوره هلنیستی همچنان رایج بود و هرگز با لاتین جایگزین نشد. این زبان همچنان بر گویش های لاتین عامیانه شرقی تأثیر گذاشت که آن ها بعداً به زبان های رومی شرقی تبدیل شدند.
نام لاتین از نام قبیله ای ایتالی به نام لاتینی آمده است که در حدود سده ۱۰ پیش از میلاد در لاتیوم ساکن شدند و به گویشی ایتالی به همین نام تکلم می کردند. زبان های ایتالی از زیرگروه سنتوم خانواده هندواروپایی هستند. این زبان ها شامل زبان های رومی، ژرمنی، سلتی و هلنی و تعدادی زبان منقرض شده هستند.
نخستین شکل شناخته شده لاتین، لاتین باستان است که از پادشاهی روم تا اواخر دوره جمهوری روم صحبت می شد. این زبان در کتیبه ها و برخی از آثار اولیه ادبیات لاتین، مانند کمدی های پلتوس و ترنتیوس، گواهی شده است. الفبای لاتین از الفبای اتروسکی ابداع شد. این نوشتار در ابتدا راست به چپ یا بوستروفیدن بود[ ۱] و در نهایت به یک خط چپ به راست تبدیل شد.