در کریستالوگرافی، دستگاه بلوری مکعبی ( به انگلیسی: Cubic crystal system ) به یکی از ۷ دستگاه شبکه های بلوری گفته می شود که ۳ گونه مکعبی شکل از ۱۴ شبکه براوه را دربر می گیرد؛ این دستگاه از رایج ترین و ساده ترین اشکالی است که در بلور ها و مواد معدنی یافت می شود.
دستگاه بلوری مکعبی در سه شکل اصلی زیر یافت می شود:
• شبکه مکعبی ساده ( simple cubic ) که آن را به اختصار SC یا CP می نامند. شبه فلز پولونیم تنها عنصری است که دارای این گونه مکعبی است.
• شبکه مکعبی مرکزپر ( body - centered cubic ) که آن را به اختصار BCC یا CL می نامند. فلزات کروم، آهن ( آلفا ) ، مولیبدن و تانتالم از جمله فلزاتی اند که دارای شبکه مکعبی BCC هستند.
• شبکه مکعبی وجوه پر ( face - centered cubic ) که آن را به اختصار FCC یا CF می نامند. فلزات آلومینیوم، مس، طلا، سرب، نیکل، پلاتین و نقره از جمله فلزاتی اند که دارای شبکه مکعبی FCC هستند.
شبکه بلوری مکعبی ساده ( CP ) دارای هشت نقطه شبکه در هشت گوشه سلول واحد است، اتم هایی که در گوشه سلول واحد قرار دارند به طوری مساوی بین هشت سلول واحد مجاور تقسیم می شوند بنابراین در هر سلول واحد مکعبی ساده یک ( 1/8*8 ) اتم وجود دارد. هر اتم موجود در این شبکه بلوری دارای عدد همسایگی ( به انگلیسی: Coordination Number ) شش است.
شبکه بلوری مکعبی مرکزپر ( CL ) دارای یک نقطه شبکه در مرکز و هشت نقطه شبکه در هشت گوشه سلول واحد است، اتمی که در مرکز سلول واحد قرار دارد به طور کامل متعلق به یک سلول واحد است بنابراین در هر سلول واحد مکعبی مرکز پر دو ( 1/8*8+1 ) اتم وجود دارد. هر اتم در این شبکه بلوری دارای عدد همسایگی هشت است.
شبکه بلوری وجه پر ( CF ) دارای شش نقطه شبکه در شش وجه و هشت نقطه شبکه در هشت گوشه سلول واحد است، اتمی که در وجه سلول واحد قرار گیرد به طور مساوی بین دو سلول واحد مجاور تقسیم می شود بنابراین در هر سلول واحد مکعبی وجه پر چهار ( 1/8*8+1/2*6 ) اتم وجود دارد. هر اتم در این شبکه بلوری دارای عدد همسایگی دوازده است.
حفرات در شبکه مکعبی ساده
سلول واحد مکعبی ساده دارای یک حفره ( به انگلیسی: Void ) مکعبی است.
حفرات در شبکه مکعبی مرکز پر
سلول واحد مکعبی مرکز پر دارای شش حفره هشت وجهی است. شش حفره هشت وجهی که هر یک در مرکز یکی سطح سلول واحد قرار دارند به طور مساوی بین دو سلول واحد تقسیم می شوند و همچنین دوازده هشت وجهی که هر یک در مرکز هر یال سلول واحد قرار گرفته اند به طور مساوی بین چهار سلول واحد تقسیم می شوند بنابراین همان طور که گفته شد شش ( 6*1/2+12*1/4 ) حفره هشت وجهی در سلول واحد مکعبی مرکز پر وجود دارد. همچنین سلول واحد مکعبی مرکز پر دارای دوازده حفره چهار وجهی است. چهار حفره چهار وجهی بر مرکز سطح سلول واحد قرار دارد که به طور مساوی میان دو سلول واحد تقسیم می شوند بنابراین همان طور که گفته شد دوازده ( 6*4*1/2 ) حفره چهار وجهی در سلول واحد مکعبی مرکز پر قرار دارد. لازم است ذکر شود که حفرات هشت وجهی و چهار وجهی ذکر شده دارای حالت عادی نیستند ( یعنی طول همه یال های این حفرات با یکدیگر برابر نیست ) .
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدستگاه بلوری مکعبی در سه شکل اصلی زیر یافت می شود:
• شبکه مکعبی ساده ( simple cubic ) که آن را به اختصار SC یا CP می نامند. شبه فلز پولونیم تنها عنصری است که دارای این گونه مکعبی است.
• شبکه مکعبی مرکزپر ( body - centered cubic ) که آن را به اختصار BCC یا CL می نامند. فلزات کروم، آهن ( آلفا ) ، مولیبدن و تانتالم از جمله فلزاتی اند که دارای شبکه مکعبی BCC هستند.
• شبکه مکعبی وجوه پر ( face - centered cubic ) که آن را به اختصار FCC یا CF می نامند. فلزات آلومینیوم، مس، طلا، سرب، نیکل، پلاتین و نقره از جمله فلزاتی اند که دارای شبکه مکعبی FCC هستند.
شبکه بلوری مکعبی ساده ( CP ) دارای هشت نقطه شبکه در هشت گوشه سلول واحد است، اتم هایی که در گوشه سلول واحد قرار دارند به طوری مساوی بین هشت سلول واحد مجاور تقسیم می شوند بنابراین در هر سلول واحد مکعبی ساده یک ( 1/8*8 ) اتم وجود دارد. هر اتم موجود در این شبکه بلوری دارای عدد همسایگی ( به انگلیسی: Coordination Number ) شش است.
شبکه بلوری مکعبی مرکزپر ( CL ) دارای یک نقطه شبکه در مرکز و هشت نقطه شبکه در هشت گوشه سلول واحد است، اتمی که در مرکز سلول واحد قرار دارد به طور کامل متعلق به یک سلول واحد است بنابراین در هر سلول واحد مکعبی مرکز پر دو ( 1/8*8+1 ) اتم وجود دارد. هر اتم در این شبکه بلوری دارای عدد همسایگی هشت است.
شبکه بلوری وجه پر ( CF ) دارای شش نقطه شبکه در شش وجه و هشت نقطه شبکه در هشت گوشه سلول واحد است، اتمی که در وجه سلول واحد قرار گیرد به طور مساوی بین دو سلول واحد مجاور تقسیم می شود بنابراین در هر سلول واحد مکعبی وجه پر چهار ( 1/8*8+1/2*6 ) اتم وجود دارد. هر اتم در این شبکه بلوری دارای عدد همسایگی دوازده است.
حفرات در شبکه مکعبی ساده
سلول واحد مکعبی ساده دارای یک حفره ( به انگلیسی: Void ) مکعبی است.
حفرات در شبکه مکعبی مرکز پر
سلول واحد مکعبی مرکز پر دارای شش حفره هشت وجهی است. شش حفره هشت وجهی که هر یک در مرکز یکی سطح سلول واحد قرار دارند به طور مساوی بین دو سلول واحد تقسیم می شوند و همچنین دوازده هشت وجهی که هر یک در مرکز هر یال سلول واحد قرار گرفته اند به طور مساوی بین چهار سلول واحد تقسیم می شوند بنابراین همان طور که گفته شد شش ( 6*1/2+12*1/4 ) حفره هشت وجهی در سلول واحد مکعبی مرکز پر وجود دارد. همچنین سلول واحد مکعبی مرکز پر دارای دوازده حفره چهار وجهی است. چهار حفره چهار وجهی بر مرکز سطح سلول واحد قرار دارد که به طور مساوی میان دو سلول واحد تقسیم می شوند بنابراین همان طور که گفته شد دوازده ( 6*4*1/2 ) حفره چهار وجهی در سلول واحد مکعبی مرکز پر قرار دارد. لازم است ذکر شود که حفرات هشت وجهی و چهار وجهی ذکر شده دارای حالت عادی نیستند ( یعنی طول همه یال های این حفرات با یکدیگر برابر نیست ) .
wiki: دستگاه بلوری مکعبی