شبه جزیره عربستان

شبه جزیرهٔ عربستان ( به عربی: جزیرة العرب ) وسیع ترین شبه جزیره جهان به مساحت حدود ۳٬۲۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع است که در جنوب غربی آسیا واقع شده است. از دید جغرافیائی، آن را گاه شبه قارهٔ عربستان نامیده اند که با توجه به قرار داشتن تمام این شبه جزیره بر روی صفحهٔ زمین ساختی عربستان، نام گذاری درست تری است. این شبه جزیره، خاستگاه و مسکن دیرینهٔ قوم عرب می باشد. [ ۱]
از نظر ساختمان طبیعی و جنس سکنه و نوع معیشت، این شبه جزیره دنباله صحرای بزرگ آفریقاست؛ چراکه دریای سرخ که عربستان کنونی را از آفریقا جدا می سازد به علت عرض بسیار کم چنین می نماید که در قدیم دریاچه طویلی بین عربستان و قسمت شرقی مصر بوده است. تلاطم امواج اقیانوس هند، باب المندب ــ که آن زمان تکه ای باریک از خشکی بوده ــ را به تدریج از میان برده و دریای سرخ ــ که آن زمان دریاچه بوده ــ را به اقیانوس هند متصل ساخته و عربستان را از آفریقا جدا کرده است. در قرن نوزدهم میلادی نیز متمدنین جدید با حفر کانال سوئز و مرتبط ساختن دریای سرخ با دریای مدیترانه، آخرین راه ارتباطی میان شبه جزیره عربستان و آفریقا را هم بریدند. [ ۲]
کشورهایی که در این شبه جزیره قرار دارند عبارت اند از:
•   عمان
•   یمن
•   قطر
•   کویت
•   عربستان سعودی
•   امارات متحده عربی
•   بحرین
عربستان پیش از اسلام عموماً بایر و آتش فشانی بوده و این امر کشاورزی را جز در جوار واحه ها و چشمه سارها، دشوار می نمود؛ بنابراین شهرها و دیارها در عربستان موقعیتی پراکنده و دور از هم داشتند و در بین آن ها دو شهر مکه و مدینه جزو شهرهای مهم عربستان محسوب می شدند. [ ۳] اجتماعی زندگی کردن برای زنده ماندن در شرایط صحرایی لازم بوده؛ بدون یاری یکدیگر و تشکیل قبیله، محیط ناملایم و شرایط سخت زندگی در صحرا حیات انسانی را غیرممکن می ساخت. نیاز به همبستگی و اتحاد افراد به عنوان یک گروه، موجبات تشکیل قبیله را فراهم می ساخت و این گروه های قبیله ای بر اساس وابستگی های خونی و قوم و خویشی تشکیل می شد. [ ۴] مردم عربستان یا کوچ نشین یا ساکن یک ناحیه بودند. گروه اول به صورت مداوم در تلاش برای یافتن آب و چراگاه برای حیواناتشان بوده، در حالی که گروه دوم با تکیه بر تجارت یا کشاورزی امرار معاش و گذران زندگی می نمودند. به دلیل شرایط سخت زندگی، کوچ نشینان برای ادامه زندگی تا حدی مجبور به یورش به کاروان ها و واحه های اطراف بوده و بنابراین از منظر آنان این گونه غارتها و چپاول گری ها، تبه کاری به حساب نمی آمد. [ ۵] [ ۶] مدینه به صورت عمده یک مرکز کشاورزی بود، در حالی که مکه یک مرکز مهم تجاری برای بسیاری از قبایل اطراف محسوب می گشت که شامل چند سرزمینی که شامل؛دولت عاد، یمن، اردن و دیگر بود. [ ۳]