[ویکی فقه] باویه ، یکی از قبایل بزرگ عرب شیعی مذهب ساکن خوزستان می باشد.
مردم قبیله باویه خود را از فرزندان «مُهلهل » قهرمان نامی عرب ، و از نسل اعراب ربیعه به شمار می آورند. این قبیله با اعراب بنی کعب هم پیوند و خویشاوندی دیرینه دارند، اما گاه میان آنها رقابت و خصومت پدیدآمده است . تاریخ کوچ این قبیله به سرزمین ایران به درستی روشن نیست ، اما به نظر می رسد که همراه قبیله بنی لام در اواخر سده ۱۲ق /۱۸م به ایران آمده اند. اعراب باویه بجز اقامت در وطن اصلی خود، یعنی در قسمتهایی از شبه جزیره عربستان و عراق (بصره )، در جنوب خوزستان ، منطقه ای در مشرق و جنوب اهواز، میان رود کارون و جراحی تا جنوب بند قیر و شمال مارِد نیز مستقر هستند.
جمعیت
شمار این قبیله را در ۱۳۲۰ق حدود ۲۰ هزار تن ، و در ۱۳۱۰ش ، ۳۲۰، ۲خانوار تخمین زده اند بنابر گزارش لاریمر در ۱۳۲۵ق / ۱۹۰۷م ، ۵۰۰، ۱نفر از باویه یکجانشین شده بودند و ۵۰۰، ۱۸نفر دیگر هنوز کوچ می کردند. مردم باویه بیشتر به پرورش شتر، بز و الاغ می پردازند و زراعت آنان گندم و جو، و به صورت سنتی و دیم کاری است .
سازمان اجتماعی
این قبیله از شش طایفه و پانزده تیره تشکیل می شود. قبیله باویه به طوایفی چند تقسیم می شود: آل حرب ، زرگان یا زرقان ، سلامات ، نواصر، حمیّد، بوبالی ، عمور، جبّارات ، بوعَطْوی ، معاویه و جامع . آل حرب خود متشکل از دو بیت خزعل و مزعل است . تاریخ سیاسی این قبیله نشان می دهد که مردم باویه همواره نسبت به حکام محلی نافرمان و سرکش بوده اند. این سرکشی باعث می شد که حکمرانان برای سرکوب آنها شیوخ و رؤسای هواخواه خود را به سرپرستی این قبیله برگزینند. باویه ایها در اوایل سده ۱۹م ، در زمان حکومت علی پاشا که قصد تعرض به محمره (خرمشهر) را داشت ، در کنار شیخ جابر آل بوکاسب سرسختانه جنگیدند که در تاریخ سیاسی این قبیله از افتخارات به شمار می رود. در زمان ناصرالدین شاه ، حاج جابر خان (از شیوخ قبیله مُحَیْسِن ) که طرفدار حکومت وقت بود، برای تنبیه و تأدیب قبیله باویه ، در ۱۲۷۴ق ، با فرمان حکومتی اختیار این قبیله را به دست گرفت . وی با یک اقدام سیاسی ، یعنی ازدواج با «نوریه »، دختر شیخ طلال ، از شیوخ بزرگ قبیله باویه - که شیخ خزعل در ۱۲۸۱ق از این پیوند تولد یافت - همبستگی قبایل محیسن و باویه را برقرار ساخت . بعدها، قبیله باویه سلطه شیخ خزعل را به عنوان امیر خوزستان پذیرفتند، اما پس از آشکار شدن خیانت او به عشایر در دست نشاندگی انگلیس ، در ۱۳۳۳ق /۱۹۱۵م شورش کردند و با آتش زدن چاه ها و لوله های نفت خسارت قابل ملاحظه ای به بار آوردند. دسته های کوچکی از قبیله باویه در میان طوایف دیگر ایران و عراق پراکنده اند؛ از جمله تیره ای از ایل عرب را تشکیل می دهند که خود یکی از ایلات خمسه است.
مردم قبیله باویه خود را از فرزندان «مُهلهل » قهرمان نامی عرب ، و از نسل اعراب ربیعه به شمار می آورند. این قبیله با اعراب بنی کعب هم پیوند و خویشاوندی دیرینه دارند، اما گاه میان آنها رقابت و خصومت پدیدآمده است . تاریخ کوچ این قبیله به سرزمین ایران به درستی روشن نیست ، اما به نظر می رسد که همراه قبیله بنی لام در اواخر سده ۱۲ق /۱۸م به ایران آمده اند. اعراب باویه بجز اقامت در وطن اصلی خود، یعنی در قسمتهایی از شبه جزیره عربستان و عراق (بصره )، در جنوب خوزستان ، منطقه ای در مشرق و جنوب اهواز، میان رود کارون و جراحی تا جنوب بند قیر و شمال مارِد نیز مستقر هستند.
جمعیت
شمار این قبیله را در ۱۳۲۰ق حدود ۲۰ هزار تن ، و در ۱۳۱۰ش ، ۳۲۰، ۲خانوار تخمین زده اند بنابر گزارش لاریمر در ۱۳۲۵ق / ۱۹۰۷م ، ۵۰۰، ۱نفر از باویه یکجانشین شده بودند و ۵۰۰، ۱۸نفر دیگر هنوز کوچ می کردند. مردم باویه بیشتر به پرورش شتر، بز و الاغ می پردازند و زراعت آنان گندم و جو، و به صورت سنتی و دیم کاری است .
سازمان اجتماعی
این قبیله از شش طایفه و پانزده تیره تشکیل می شود. قبیله باویه به طوایفی چند تقسیم می شود: آل حرب ، زرگان یا زرقان ، سلامات ، نواصر، حمیّد، بوبالی ، عمور، جبّارات ، بوعَطْوی ، معاویه و جامع . آل حرب خود متشکل از دو بیت خزعل و مزعل است . تاریخ سیاسی این قبیله نشان می دهد که مردم باویه همواره نسبت به حکام محلی نافرمان و سرکش بوده اند. این سرکشی باعث می شد که حکمرانان برای سرکوب آنها شیوخ و رؤسای هواخواه خود را به سرپرستی این قبیله برگزینند. باویه ایها در اوایل سده ۱۹م ، در زمان حکومت علی پاشا که قصد تعرض به محمره (خرمشهر) را داشت ، در کنار شیخ جابر آل بوکاسب سرسختانه جنگیدند که در تاریخ سیاسی این قبیله از افتخارات به شمار می رود. در زمان ناصرالدین شاه ، حاج جابر خان (از شیوخ قبیله مُحَیْسِن ) که طرفدار حکومت وقت بود، برای تنبیه و تأدیب قبیله باویه ، در ۱۲۷۴ق ، با فرمان حکومتی اختیار این قبیله را به دست گرفت . وی با یک اقدام سیاسی ، یعنی ازدواج با «نوریه »، دختر شیخ طلال ، از شیوخ بزرگ قبیله باویه - که شیخ خزعل در ۱۲۸۱ق از این پیوند تولد یافت - همبستگی قبایل محیسن و باویه را برقرار ساخت . بعدها، قبیله باویه سلطه شیخ خزعل را به عنوان امیر خوزستان پذیرفتند، اما پس از آشکار شدن خیانت او به عشایر در دست نشاندگی انگلیس ، در ۱۳۳۳ق /۱۹۱۵م شورش کردند و با آتش زدن چاه ها و لوله های نفت خسارت قابل ملاحظه ای به بار آوردند. دسته های کوچکی از قبیله باویه در میان طوایف دیگر ایران و عراق پراکنده اند؛ از جمله تیره ای از ایل عرب را تشکیل می دهند که خود یکی از ایلات خمسه است.
wikifeqh: قبیله_باویه