[ویکی فقه] آثار شهید ثانی. شهید ثانی یکی از علمای بزرگ شیعه می باشد. وی در ۹۶۵ ق در جبع از قرای جبل عامل به دنیا آمد و در نهایت با شهادت از دنیا رفت.آثار نفیسی در علوم مختلف اسلامی (در حدود هشتاد عنوان) از وی به یادگار مانده است که مورد توجه علمای اسلامی در قرون متمادی بوده است.
شهید ثانی، شیخ زین الدین (جبع ۹۱۱ استانبول ۹۶۵ ق) فرزند نور الدین علی عاملی جبعی شامی، معروف به ابن الحجة و مشهور به شهید ثانی، از استوانه های دین و اعاظم علمای امامیه و طرف اجازات. ولادت و نشأت وی در جبع، از قرای جبل عامل بود؛ پس از اخذ علوم و فنون ادب و پس از وفات پدرش (۹۲۵ ق) به شهر میس هجرت نمود و به حوزه درسی شیخ علی بن عبد العالی کرکی ملحق گردید و شرائع و ارشاد و قواعد علامه را نزد او تلمذ کرد. سپس در سال (۹۳۳ ق) راهی کرک نوح گشت و به حوزه درس همسر خاله خود شیخ علی میسی پیوست و همچنین از محضر سید حسن بن سید جعفر صاحب المحجة البیضاء کسب فیض کرد، تا این که به زادگاه خود جبع بازگشت (۹۳۴ ق) و به ارشاد و قضای حوایج مردم پرداخت. سپس به دمشق هجرت نمود (۹۳۷ ق) و به حوزه درس فیلسوف امامی شیخ شمس الدین محمد بن مکی پیوست و کتب طب و شرح الموجز النفیسی و غایة القصد و حکمة الاشراق سهروردی را نزد او تلمذ کرد و کتاب الشاطبیة و قراءات مختلف را نزد شیخ احمد بن جابر فرا گرفت. از آن جا ابتدا به حجاز (۹۴۴ ق) و سپس راهی عتبات مقدسه عراق (۹۴۶ ق) شد و از علمای آن دیار کسب فیض نمود و به درجه والای اجتهاد نایل گردید. او از کربلا به سوی قسطنطنیه حرکت کرد (۹۵۱ ق) و به ارشاد و تدریس پرداخت و در این هنگام بود که تولیت مدرسه نوریه بعلبک سوریه به او تفویض گشت و راهی این شهر شد و فقه مذاهب پنج گانه را در مدرسه نوریه تدریس می کرد. شهید جماعتی از مشایخ سنی خود را در اجازات خویش به شاگردانش نام برده است از جمله آن ها: شیخ شهاب الدین احمد شافعی، شیخ ملاحسین جرجانی، شیخ زین الدین مالکی و شیخ ناصر الدین شافعی و چند تن دیگر. شهید ثانی که سفرهای بسیاری به ممالک اسلامی داشته با علما و فلاسفه فریقین روابط دائمی برقرار کرده بود. رفته رفته آوازه بلندی در محافل علمی و مجامع دینی یافت و شیعیان از (۹۴۸ ق) در امر تقلید و مرجعیت به او رجوع نمودند؛ به طوری که مورد احترام کافه طبقات مردم بود و به نشر احکام دین کوشش فراوانی داشت و در امر تربیت طلاب و در راه ترویج تشیع و احیای مکتب اهل بیت: تلاش ورزید و مرجعیت عظمی و ریاست مذهبی تامه علمای شیعه را به خود اختصاص داد.
برخی از آثار
شهید ثانی مؤلفات گران قدر و مهمی در حدود هشتاد عنوان از خود به یادگار باقی گذاشته است که بعضی از آن ها به چاپ رسیده است در اعیان الشیعه، ۷۹ عنوان از مؤلفات او ضبط شده است. بعضی از آن ها عبارت اند از:کتاب الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه در فقه که مکرر به طبع رسیده است و از کتب فقهی درسی حوزه های علمی شیعیان در جهان است؛تمهید القواعد الاصولیه؛فتاوی المختصر؛اسرار الصلاة؛منیة المرید فی آداب المفید؛بغیة المرید؛کفایة المحتاج فی مناسک الحاج؛کشف الریبة عن احکام الغیبه؛البدایة فی علم الدرایة؛جواهر الکلمات فی صیغ العقود و الایقاعات؛غنیة القاصدین فی اصطلاحات المحدثین؛انوار الهدی فی مسالة البداء؛الرسالة الاعتقادیة فی معرفة الله؛منظومة فی نحو؛حقائق الایمان؛منار القاصدین فی اسرار معالم الدین؛البدایة فی سبیل الهدایة؛مبرد الاکباد؛مسکن الفوائد؛اسرار الزکاة و الصوم و الحج.
احیاء الداثر، ص۹۰.
احیاء الداثر؛ طبقات الاعلام؛ اعیان الشیعة؛ امل الآمل؛ ایضاح المکنون؛ روضات الجنات؛ ریاض العلماء؛ شهداء الفضیله؛ فهرست اعلام الذریعة؛ لؤلؤة البحرین؛ معجم المؤلفین؛ منتهى المقال؛ نسیم قزوین؛ نقد الرجال؛ مراقد المعارف؛ دایرة المعارف تشیع، تهران: نشر شهید سعید محبى، ۱۳۸۳ ش، شهید ثانى، عبد الحسین شهیدى صالحى؛ریحانة الادب؛ شناخت نامه شهیدین؛ المصنّفات الأربعة؛ التنبیهات العلیّة؛الدر المنثور؛ فهرست خطى اشکورى؛ فهرست کتب فقهى خطى، آستان قدس رضوى؛تذکره علماى امامیّة پاکستان؛اسرار قلبى نماز؛ تذکره علماى پاکستان؛ على طاهریان (معرفى چهره ها) پیش شماره چهارم، تیرماه ۱۳۸۴؛ ایرج سعادتمند، ترشیز، نگاهى به تاریخ و جغرافیاى شهرستان کاشمر، چاپ اول، مشهد موسسه فرهنگى هنرى و انتشاراتى ضریح آفتاب، ۱۳۸۴ ش؛ سایت مشاهیر، سازمان میراث فرهنگى و گردشگرى خراسان رضوى؛ مجله نامه آستان قدس؛ فهرست کتاب هاى چاپى عربى، خان بابا مشار؛ اسرار الصلاة، میرزا جواد آقا ملکى تبریزى، ۱۳۳۹ قمرى، چاپ سنگى؛ بحارالأنوار؛ مصباح الشریعة، منسوب به امام صادق، عبدالرزاق گیلانى، تصحیح رضا مرندى، چاپ اوّل، قم، پیام حق، ۱۳۷۷ ش؛ کشف الحجب والاستار؛ طبقات أعلام الشیعه، قرن ۱۲؛ مجلّه مکتب اسلام؛ فهرست کتابخانه آیت الله مرعشى؛ فهرست کتابخانه وزیرى؛ فهرست کتابخانه هاى رشت و همدان؛ فهرست کتابخانه آیت الله گلپایگانى؛ نقباء البشر؛ الذریعه الى تصانیف الشّیعه؛ فهرست کتاب هاى چاپى؛ مقدّمه ترجمة الصّلاة فیض کاشانى، سیّد محمّد على صفیر؛ فهرست کتابخانه مسجد اعظم؛ الکرام البررة؛ اسرار نماز، ترجمه اسرار الصلاة شهید ثانى، على اکبر مهدى پور، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ ش، مؤسسه انتشارات رسالت.
شهید ثانی، شیخ زین الدین (جبع ۹۱۱ استانبول ۹۶۵ ق) فرزند نور الدین علی عاملی جبعی شامی، معروف به ابن الحجة و مشهور به شهید ثانی، از استوانه های دین و اعاظم علمای امامیه و طرف اجازات. ولادت و نشأت وی در جبع، از قرای جبل عامل بود؛ پس از اخذ علوم و فنون ادب و پس از وفات پدرش (۹۲۵ ق) به شهر میس هجرت نمود و به حوزه درسی شیخ علی بن عبد العالی کرکی ملحق گردید و شرائع و ارشاد و قواعد علامه را نزد او تلمذ کرد. سپس در سال (۹۳۳ ق) راهی کرک نوح گشت و به حوزه درس همسر خاله خود شیخ علی میسی پیوست و همچنین از محضر سید حسن بن سید جعفر صاحب المحجة البیضاء کسب فیض کرد، تا این که به زادگاه خود جبع بازگشت (۹۳۴ ق) و به ارشاد و قضای حوایج مردم پرداخت. سپس به دمشق هجرت نمود (۹۳۷ ق) و به حوزه درس فیلسوف امامی شیخ شمس الدین محمد بن مکی پیوست و کتب طب و شرح الموجز النفیسی و غایة القصد و حکمة الاشراق سهروردی را نزد او تلمذ کرد و کتاب الشاطبیة و قراءات مختلف را نزد شیخ احمد بن جابر فرا گرفت. از آن جا ابتدا به حجاز (۹۴۴ ق) و سپس راهی عتبات مقدسه عراق (۹۴۶ ق) شد و از علمای آن دیار کسب فیض نمود و به درجه والای اجتهاد نایل گردید. او از کربلا به سوی قسطنطنیه حرکت کرد (۹۵۱ ق) و به ارشاد و تدریس پرداخت و در این هنگام بود که تولیت مدرسه نوریه بعلبک سوریه به او تفویض گشت و راهی این شهر شد و فقه مذاهب پنج گانه را در مدرسه نوریه تدریس می کرد. شهید جماعتی از مشایخ سنی خود را در اجازات خویش به شاگردانش نام برده است از جمله آن ها: شیخ شهاب الدین احمد شافعی، شیخ ملاحسین جرجانی، شیخ زین الدین مالکی و شیخ ناصر الدین شافعی و چند تن دیگر. شهید ثانی که سفرهای بسیاری به ممالک اسلامی داشته با علما و فلاسفه فریقین روابط دائمی برقرار کرده بود. رفته رفته آوازه بلندی در محافل علمی و مجامع دینی یافت و شیعیان از (۹۴۸ ق) در امر تقلید و مرجعیت به او رجوع نمودند؛ به طوری که مورد احترام کافه طبقات مردم بود و به نشر احکام دین کوشش فراوانی داشت و در امر تربیت طلاب و در راه ترویج تشیع و احیای مکتب اهل بیت: تلاش ورزید و مرجعیت عظمی و ریاست مذهبی تامه علمای شیعه را به خود اختصاص داد.
برخی از آثار
شهید ثانی مؤلفات گران قدر و مهمی در حدود هشتاد عنوان از خود به یادگار باقی گذاشته است که بعضی از آن ها به چاپ رسیده است در اعیان الشیعه، ۷۹ عنوان از مؤلفات او ضبط شده است. بعضی از آن ها عبارت اند از:کتاب الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه در فقه که مکرر به طبع رسیده است و از کتب فقهی درسی حوزه های علمی شیعیان در جهان است؛تمهید القواعد الاصولیه؛فتاوی المختصر؛اسرار الصلاة؛منیة المرید فی آداب المفید؛بغیة المرید؛کفایة المحتاج فی مناسک الحاج؛کشف الریبة عن احکام الغیبه؛البدایة فی علم الدرایة؛جواهر الکلمات فی صیغ العقود و الایقاعات؛غنیة القاصدین فی اصطلاحات المحدثین؛انوار الهدی فی مسالة البداء؛الرسالة الاعتقادیة فی معرفة الله؛منظومة فی نحو؛حقائق الایمان؛منار القاصدین فی اسرار معالم الدین؛البدایة فی سبیل الهدایة؛مبرد الاکباد؛مسکن الفوائد؛اسرار الزکاة و الصوم و الحج.
احیاء الداثر، ص۹۰.
احیاء الداثر؛ طبقات الاعلام؛ اعیان الشیعة؛ امل الآمل؛ ایضاح المکنون؛ روضات الجنات؛ ریاض العلماء؛ شهداء الفضیله؛ فهرست اعلام الذریعة؛ لؤلؤة البحرین؛ معجم المؤلفین؛ منتهى المقال؛ نسیم قزوین؛ نقد الرجال؛ مراقد المعارف؛ دایرة المعارف تشیع، تهران: نشر شهید سعید محبى، ۱۳۸۳ ش، شهید ثانى، عبد الحسین شهیدى صالحى؛ریحانة الادب؛ شناخت نامه شهیدین؛ المصنّفات الأربعة؛ التنبیهات العلیّة؛الدر المنثور؛ فهرست خطى اشکورى؛ فهرست کتب فقهى خطى، آستان قدس رضوى؛تذکره علماى امامیّة پاکستان؛اسرار قلبى نماز؛ تذکره علماى پاکستان؛ على طاهریان (معرفى چهره ها) پیش شماره چهارم، تیرماه ۱۳۸۴؛ ایرج سعادتمند، ترشیز، نگاهى به تاریخ و جغرافیاى شهرستان کاشمر، چاپ اول، مشهد موسسه فرهنگى هنرى و انتشاراتى ضریح آفتاب، ۱۳۸۴ ش؛ سایت مشاهیر، سازمان میراث فرهنگى و گردشگرى خراسان رضوى؛ مجله نامه آستان قدس؛ فهرست کتاب هاى چاپى عربى، خان بابا مشار؛ اسرار الصلاة، میرزا جواد آقا ملکى تبریزى، ۱۳۳۹ قمرى، چاپ سنگى؛ بحارالأنوار؛ مصباح الشریعة، منسوب به امام صادق، عبدالرزاق گیلانى، تصحیح رضا مرندى، چاپ اوّل، قم، پیام حق، ۱۳۷۷ ش؛ کشف الحجب والاستار؛ طبقات أعلام الشیعه، قرن ۱۲؛ مجلّه مکتب اسلام؛ فهرست کتابخانه آیت الله مرعشى؛ فهرست کتابخانه وزیرى؛ فهرست کتابخانه هاى رشت و همدان؛ فهرست کتابخانه آیت الله گلپایگانى؛ نقباء البشر؛ الذریعه الى تصانیف الشّیعه؛ فهرست کتاب هاى چاپى؛ مقدّمه ترجمة الصّلاة فیض کاشانى، سیّد محمّد على صفیر؛ فهرست کتابخانه مسجد اعظم؛ الکرام البررة؛ اسرار نماز، ترجمه اسرار الصلاة شهید ثانى، على اکبر مهدى پور، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ ش، مؤسسه انتشارات رسالت.
wikifeqh: آثار_شهید_ثانی