استعاره انسان مدارانه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] استعاره ی انسان مدارانه یا انسان انگاری یا تشخیص، معادل (personification) یعنی بخشیدن صفات و خصایص انسانی به اشیا و مظاهر طبیعت و موجودات غیر ذی روح یا امور انتزاعی.
استعاره ی انسان مدارانه یا انسان انگاری یا تشخیص، معادل (personification) یعنی بخشیدن صفات و خصایص انسانی به اشیا و مظاهر طبیعت و موجودات غیر ذی روح یا امور انتزاعی؛ به این معنی که شاعر، برای آنها خصوصیت انسانی تصور کند و صفت یا اعمال یا احساس های انسانی را به آنها نسبت دهد با این ترتیب به آنها حس و حرکت بخشد.
زیباترین گونه های صور خیال در شعر
یکی از زیباترین گونه های صور خیال در شعر، تصرفی است که ذهن در اشیا و عناصر بی جان طبیعت می کند و از رهگذر نیروی تخیل خویش بدان ها حرکت و جنبش می بخشد و در نتیجه هنگامی که از دریچه ی چشم او به طبیعت و اشیا می نگریم، همه چیز در برابر ما سرشار از زندگی و حرکت و حیات است و این مسئله ی ویژه ی شعر نیست، در بسیاری از تعبیرات مردم عادی نیز می توان نشانه های این گونه تصرف در طبیعت و اشیا را جست وجو کرد؛ اما در هر کسی این استعداد حد و مرزی دارد. بسیاری از شاعران هستند که طبیعت را وصف می کنند، اما کمتر کسانی از آنها می توانند این وصف را با حرکت و حیات همراه کنند، از جمله شاعرانی که از تشخیص بسیار بهره برده، منوچهری دامغانی (متوفی ۴۳۲هجری. قمری) است. تشخیص که نوعی اسناد مجازی و از مباحث فن بیان است، در ادبیات فارسی و عربی، همچنان که در ادبیات سایر ملل، به فراوانی به کار می رود و در ادبیات غرب از دیر باز به آن پرداخته شده است.
تشخیص در بلاغت غربی و کتب بلاغی عربی و فارسی
در بلاغت غربی اصطلاح (personification) یا انسان انگاری به عنوان فصلی جداگانه همیشه مورد تحقیق و بررسی بوده است. اما در کتب بلاغی عربی و فارسی اصطلاح ویژه ای به عنوان تشخیص یا انسان مداری وجود نداشته است و واژه ی «تشخیص» هم معادل واژه ی اروپایی آن است که بعضی از ناقدان معاصر عرب در برابر آن نهاده اند. با این حال بسیاری از خصوصیات این اصطلاح با تعریف هایی که قدمای بلاغت برای یکی از انواع استعاره، معروف به استعاره مکنیه داده اند، قابل تطبیق است.
استعاره مکنیٌه
...

پیشنهاد کاربران

بپرس