پاسخ‌های علی باقری (٢٦١)

رغبت صادق: میل راستین . ( مرزبان نامه، محمد روشن ج اول، چاپ دوم، ۱۳۶۷، ص ۸۹ ) . به رغبت   صادق بوده که اشتباهی خوانده اید  یعنی با اشتیاق و میل راستین   

در نگاه اول، در شروع کار  

دستور در اینجا به معنی" وزیر " و مشاور است . وزیر به جمشید چه سخنی  عالی ( پرمعنایی )گفت  :

یعنی با اینکه در عمل کمکی نمی تواند بکند ولی با حرف و امیدوار کردن باعث دلگرمی می شود. 

یعنی با اینکه در عمل کمکی نمی تواند بکند ولی با حرف و امیدوار کردن باعث دلگرمی می شود. 

در بساطش گرچه بارانی نبود لااقل برقی زد و غرش نمود 

چندرغاز. [ چ ِ دِ ] ( اِمرکب ) یا شندرغاز. دو کلمه ای مترادف و عامیانه هستند و از باب تحقیر و تخفیف (کوچک کردن و بی مقدار کردن ) به کار می روند و هر دو به معنی پولی بسیار کم. پول اندک. نقدینه ناقابل. پولی بسیار ناچیز ، و درآمدی اندک و ناچیز می باشند  .

انجم به معنی ستارگان و مفرد آن نجم  می باشد و در این جا مخالف ندارد . از طرفی نجم به معنی گیاه و بوته نیز می باشد در این صورت در برابر درخت یا شجر قرار می گیرد که در قران هم آمده .  معنی ص ...

چاچول باز تغییر یافته ی چوچول باز می باشد . یعنی آدم بی حیا ، دغلباز و حلیه گر چوچول باز : [عامیانه، کنایه ] دغل، بی حیا. ((این آسیه از اون چاچولبازاس که لینگه نداره. هزار تا چاقو میسازه که یکیش دسّسه نداره. مگه ندیدی زنیکیۀ سربازی اونروز ...چه پیسی سر من در آورد؟)) (صادق چوبک ، خیمه شب بازی ، پیراهن زرشکی : 81)

دکتر کزازی اعتقاد دارد که داماد یکی از معانی شاه بوده است . لیک از آنجا که این معنی اندک اندک در واژه کمرنگ شده است ، امروز همراه با واژه ی داماد به کار برده می شود : شاه داماد . نامه ی باستان ، ج ۳ ، داستان سیاوش ، دکتر کزازی ۱۳۸۴، ص ۲۳۵.

سُلق جمع سَلِیق است و سلیق به معنی درخت های کوچک کنده شده و افتاده  گفته می شود(المنجد ) .سلیق. [ س َ ] ( ع اِ ) آنچه فروریزد از درخت.(دهخدا) در اینجا کنایه از زنان سیاه پوشی است که مانند درختان فرو افتاده در صف نماز به رکوع یا سجده رفته اند .

انفاذ غریق : یک سو کشیدن غریق ، رهانیدن غریق ، رهانیدن و نجات دادن غریق .  اَنفاذ جمع نَفَذ  می باشد و  با کلمه نفوذ همریشه می باشد .   واژه نفذ عربی است و در اصل به معنی شکافی است که در موقع خطر از طریق آن می توان خود را رهایی بخشید .  النَفذ: انفاذ کردن اجرا کردن ، شکاف ، جای خلاصی و رهایی .(المنجد)

تک و تو : تک و دو [ tak-o –tow/ …dow ] ، فعالیت ، جنب و جوش ، تحرّک (( کراواتی که به کمرم بسته بودم من را از تک و دو انداخت )) مرگ بی وسایل ، 100 ) (( در این موسم [ = بهار ] همه ی جانوران مست می شوند و به تک و دو می افتند .)) ( سه قطره خون ، 19 )  ( فرهنگ عامیانه فارسی ، ابوالحسن نجفی )

انسان ها را به پیچ و مهره های نظام اجتماعی تقلیل می‌دهد.  درست است  تقلیل : تنزل دادن  ، کاستن  یعنی ارزش انسانها را در حد پیچ و مهره های نظام  اجتماعی پایین می آورد .  

چغر/ chegher : سخت مانند: در چهره اش که حال زبان چشم هایش هم شده بود، لجاجتی چغر آشکار بود.  کلیدر  محمود دولت آبادی البته جغر باید در داخل متن باشد تا  مسئله روشن شود 

کنایه  از تلاش برای رهانید خویش از مخمصه ،  تلاش برای یافتن ریشه ی مشکل و رفع آن ، کار را یکسره کردن ،  به دنبال مشکل اصلی بودن 

معنی بیت : صوفی سرمست که بدینگونه کلاهش از میگساری کج شده است ، با دو ساغر دیگر که بنوشد . سربندش نیز پریشان می شود . دستار : دستمالی که بعد از خوردن شراب با آن  لب و دهان را پاک کنند ، حوله &nb ...

دسته گل به آب دادن  در اینجا کنایه از خرابکاری کردن است .  دسته گل به آب دادن کنایه از کاری یا چیزی را ضایع و خراب کردن  می باشد . بنابر این  آرایه ادبی به کار رفته  کنایه می باشد .

نشیمن کون و فساد در اینجا کنایه از این دنیا می باشد . نشیمن کون و  فساد : منزل گاه اینجهانی کنایه از همین دنیای فانی  نشیمن کون و  فساد: مکان  بود و نابود، کنایه از این جهان

ای [خدایی ] که بر طرف کننده ی مشکلات هر موجودی هستی. نام تو همچون کلیدی هست که با آن [ می توان ] هر درِ بسته ای را باز کرد . ای بر طرف کننده ی مشکلات همه ی موجودات.  نام تو مثل کلیدی است که با آن می توان هر مانعی را از سر راه برداشت

مقصود از راه پرخون همان راه عشق است  . چو عاشق می شدم گفتم که بردم گوهر مقصود  ندانستم که این دریا چه موجی خون فشان دارد 

اسمش را ببزارید " کالف تیماج" کالف در زبان انگلیسی به معنی چرم گوساله وتیماج هم در فارسی چرم دباغی شده می باشد

مردانگی   عبارت است از :  مهار نفس ، عیبجویی نکردن از دیگران ،  کمک به نیازمندان و  فروتنی وتواضع  که همه ی اینها   در سایه ی  دوری از خودخواهی  به دست می آید . پس نکته ی اخلاقی می تواند : مبارزه با خود خواهی و نفس پرستی  باشد .

روزهای بد روزهای بهتری را می سازند که معادل ترجمه اش به زبان  فارسی می شود  پایان شب  سیه سپید است  پس از رنج و سختی خوشی و راحتی است.

این دو واژه در املا یکسان، ولی در تلفظ و معنی متفاوتند .نِوِشتن به کسر اول و دوم به معنی" تحریر کردن" است .ولی نَوَشتن به فتح اول و دوم ، گونه ی دیگر نَوَردیدن و به معنای "پیچیدن ،لوله کردن و  و ...

منظور یک محرم اسرار ، محرم دل ، رازنگهدار، همراز  و ... وجود ندارد 

نشانه آن است که آنطور که انتظار می‌رود حاضر به خواستگاری او نیست،( تعبیرش این است که او را دست انداخته و قصد ازدواج با او را ندارد ) 

در اینجا ( بنگاله )  هر چشمه با دریا برابری می کند  و هر بوته خاری مثل درختی مثمر است ( ولی با وجود این همه   ثروت   و  خیر و برکت )از پیشرفت   خبری نیست زیرا در اینجا )نی قلم با چوب هیزم و خیزران فرقی ندارد ( یعنی علم و دانش در اینجا ارزشی ندارد  منظور شاعر این است  ثروت  در کنار علم   مایه ی آبادانی و پیشرفت است . 

عزلت نشینی  ،  اعتکاف ، گوشه نشینی برای عبادت ، کناره گیری از مردم 

علاوه بر تکرار ، جناس هم در بیت وجود دارد 

متضاد کلمه weak به انگلیسی Strong می باشد برای مشخص شدن متضاداصلی  آن لازم است جمله ای که این کلمه در آن بکار رفته ارائه کنید . چون متضاد یک واژه در داخل جمله ای که بکار رفته بهتر مشخص می شود .

خدایا به زندگی من برکت بده

زنده باد ؛ جمله دعائیه و درباره بزرگان و نیکان بکار رود و معنی مجازی آن یعنی باقی و سرمدی وشاداب و فرخنده باشد.

این ابر که قطرات با ارزش همچون مروارید  باران را  با خود آورده است  ( همانند کسی است) که برای شادی پادشاه و شرکت در جشن  او هدیه ای آورده باشد . هر کسی برای نثار هدیه به پادشاه د ...

پایت را به اندازه ی گلیمت دراز کن 

شاعر در این رباعی می گوید : حتی انسان مست هم در حال مستی ظرف شراب را که با زحمت و ظرافت ساخته شده نمی شکند اما در شگفتم   انسان را که به این زیبایی ساخته شده چه کسی و چرا از روی مهر ایجادش کرده ا ...

گیسو : زلف در این بیت استعاره از سیاهی شب . فروهشته : آویخته ، به پایین رها کرده پلاسین : منسوب به پلاس ، از جنس پلاس ، توعی پارچه پشمی و ضخیم و معمولاً تیره رنگ مثل زیلو و گلیم مِعجَر : چارقد ، رو ...

می لعل مذاب است و صراحی کان است جسم است پیاله و شرابش جان است می ( شراب سرخ رنگ )مانند لعل مذاب است و صراجی ( پیاله شراب ) مانندسنگ معدن لعل است . پیاله ی شراب ( صراحی ) مانند جسمی است و شراب در دا ...

همراه با شادی و سلامتی موقع بدرقه به کسی گفته می شود  در فارسی می گوییم " برو به سلامت " 

فَإِنَّ حِزۡبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ حِزْبَ‌: اسم اِنّ منصوب است و علامت نصب آن   فتحه   الظاهر  است و از نظر نقش  در اینجا  مضاف است. اَللّٰهِ‌: لفظ الجلاله  مضا ...