مخالفین بداء

[ویکی فقه] یکی از اصول کلامی معتزله اصل تفویض است. معتزله با این اصل منکر جریان اراده خداوند در افعال اختیاری بندگان هستند اما در غیر افعال اختیاری نیز با انکار بداء اراده خداوند را در تغییر امور تکذیب می کنند. با روشن شدن حقیقت بداء بطلان عقیده مخالفین از جمله معتزله مشخص می شود.
بداء دو معنی دارد:۱. ظهور ، آشکار۲. ایجاد شدن رای و اندیشه اینکه گفته می شود، فلانی دارای بداوت است به این معنی است که دائما نظرش تغییر می کند و همچنین وقتی که می گویند برای او در این کار بداء حاصل شد یعنی اینکه برای او خوب بودن این کار آشکار شد که قبل از این آشکار نبود. و همچنین در ترک عمل نیز استعمال می شود.در توضیح این معنی می گوییم: مثلا ما تصمیم جدی برای کاری داشته باشیم، ولی قبل از انجام آن عمل بفهمیم که ضرر و خطر دارد بطوریکه از انجام آن پشیمان شویم در این حالت می گوییم که برای ما بداء حاصل شد؛ زیرا از واقعیت امر خبر نداشتیم و الا از همان اول چنین تصمیمی نمی گرفتیم. واضح است که تغییر نظر از جهل و عجز به امور ناشی می شود. به همین دلیل این استعمال در مورد بندگان صحیح است اما در مورد خداوند چنین اطلاقی صورت نمی گیرد. بداء در مورد خداوند بدون اینکه مستلزم عجز و تغییر اراده از روی جهل و عجز باشد، بکار می رود و در نتیجه بداء در اصطلاح اعتقادی به این معنی است که: خداوند اموری که نزد بندگان مجهول بوده را ظاهر می کند.
بداء در قرآن
در قرآن کریم آیات متعددی بر مفهوم و مصداق این عقیده بیان شده است به عنوان نمونه می فرماید: خداوند هر چه را که خواهد محو می کند و هر آنچه را که بخواهد ثابت می کند. یمحوا الله ما یشاء و یثبت و عنده ام الکتاب. امام صادق (علیه السلام) در بیان این آیه می فرماید: آیا غیر از این است که خداوند ثابت را محو می کند و آنچه را که محو است را ثابت می کند.
بداء در روایات
در روایات اعتقاد به مفهوم صحیح بداء در راستای شناخت حقیقی توحید قرار داده شده است بطوریکه بدون آن معبود را بطور صحیح نمی توان شناخت به چند روایت اشاره می کنیم:۱. عبادت برتر خداوند (توسط بندگان) با اعتقاد به بداء حاصل می شود. ۲. هیچ یک از انبیاء به نبوت نرسیدند مگر اینکه برای خداوند به پنج خصلت اعتراف کردند که عبارتست از: بداء و مشیئت و سجود و عبودیت و اطاعت .
مبانی بداء
...