زبیر بن بکار

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] زبیر بن بکار بن عبدالله بن مصعب بن ثابت بن عبدالله بن زبیر بن عوام القرشی الاسدی از نوادگان زبیر بن عوام (صحابی معروف) می باشد. وی نسب شناس و تاریخ دان حجازی در سدهٔ سوم هجری و قاضی شهر مکه بود.
زبیر بن بکار از آخرین افرادی متعلق به نسلی است که شیوه کارشان نه نگارش تاریخ عمومی بلکه تک نگاری رخدادها بود. این تک نگاری به معنای مقاله نویسی کوتاه نیست؛ چراکه برای نمونه باید وقعه صفین نصر بن مزاحم را با آن حجم بسیار یک تک نگار به شمار آوریم. بیشتر آثار زبیر بن بکار پیشوند اخبار دارد. یاقوت از زبیر بن بکار با عنوان اخباری یاد کرده است.
علایق علمی در خاندان زبیر
زبیر بن بکار فرزند عبدالله بن مصعب بن ثابت بود و ثابت فرزند عبدالله بن زبیر که سال ها بر حجاز و عراق حکمرانی کرد و در برابر امویان ایستاد و عاقبت در سال ۷۳ هجری کشته شد. در خاندان زبیر علایق علمی وجود داشته است. از متقدمین آن ها عروة بن زبیر است که عمده راوی اخبار عایشه است و از متاءخرین آن ها یکی مصعب زبیری و دیگری همین زبیر بن بکار. مصعب عموی زبیر بکار بود، و دقیقا از نظر علمی زمینه مشترک با وی داشت. شاهد مهم آنکه از هر دوی آن ها کتابی در نسب قریش برجای مانده است.زمینه کار علمی زبیر بن بکار، تاریخ، نسب و شعر و ادب است. این ها علومی بوده که با هم پیوندی عمیق داشته است.زبیر بن بکار از چیره دستان این قبیل آگاهی های ادبی تاریخی است. هم کتاب موفقیات او، و هم کتاب نسب قریش و اخبارها نشان از احاطه او بر اخبار تاریخی و نسب قبیله پرنفوذ قریش دارد. کتابی دیگر از وی مانده، ازواج النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) است که با تحقیق سکینه شهابی (بیروت، موسسه الرساله، ۱۴۰۳) چاپ شده است.
آثار
در اینجا مناسب است اشاره کنیم که آثار برجای مانده قرن سوم، به ویژه نیمه نخست آن از هر جهت باید غنیمت تاریخی به شمار آید. این آثار مملو از اخباری است که هنوز زیر فشار اجتماعی مذهبی موجود تا حدی طاقت آورده و می توان اخبار درست فراوانی را در آن ها یافت. به علاوه، آثار این قرن در واقع به استثنای چند متن کوتاه و بلند از قرن دوم کهن ترین آثاری است که به دست ما رسیده ولاجرم تکیه گاه ما در تحلیل تحولات تاریخی دو قرن نخست هجری است.آثار بر جای مانده زبیر بن بکار در شمار همین گونه آثارند؛ آثاری که حتی با وجود برخی از گرایش های خاندانی و طایفه ای، حاوی اخبار تاریخی منحصر به فرد و بسیار با ارزشند. کتابی هم در اخبار مکه داشته که یکصد و چهل و سه نص آن در اخبار مکه فاکهی حفظ شده است. از کتاب تاریخ المدینه او نیز بخش مهمی در المغانم فیروزآبادی درباره محل سکونت قبائل در مدینه باقی مانده. همچنین ابن حجر نصوصی از آن را در الاصابه نقل کرده است.
زندگی سیاسی اجتماعی
...

[ویکی نور] «زبیر بن بکار بن عبد الله بن مصعب بن ثابت بن عبد الله بن زبیر بن عوام القرشی الاسدی» از نوادگان زبیر بن عوام (صحابی معروف) می باشد و متاسفانه اطلاعات کافی در موردش موجود نیست.
در سال 172ق متولد گردیده و چندی نگذشت که از بزرگان زمان خویش شد و در شهر مکه قاضی گردیده و از بزرگان در علم نسب شناسی شد. کتاب «نسب قریش و اخبارها» از مشهورترین تالیفات او می باشد.
وی در سال 256 در شب یکشنبه، در حالی که 9 روز از ماه ذی القعده باقی مانده بود، در سن 84 سالگی از دنیا رفت. دلیل وفاتش نیز این بود که از بلندی (سقف) به زمین افتاد و بعد از دو روز از دنیا رفت و پسرش مصعب بر وی نماز گذارد. تاریخ بغداد: ج8 ص472.

پیشنهاد کاربران

بپرس